کتاب

موضوع‏ بشارة المصطفى لشيعة المرتضى: بيان منزلت و درجات شيعه و كرامات اولياء الهى و پيروان ائمه اطهار عليهم السلام.

اعتبار بشارة المصطفى لشيعة المرتضى:  كتاب بشارة المصطفى از كتاب‏هاى مورد اعتماد علماى شيعه است. اين كتاب، كتابى روايى است و مصنف آن كه از علماى قرن ششم هجرى است تمام روايات كتاب را با اسناد آنها به طور كامل ثبت كرده و هيچ سندى را حذف نكرده است.

حجم  و نظم كتاب‏ بشارة المصطفى لشيعة المرتضى : با توجه به حوادث فراوان در طول تاريخ و فشارها و تضييقاتى كه بر شيعه وارد مى‏كرده‏اند بسيارى از آثار ارزشمند شيعه از بين رفته است. كتاب حاضر نيز از جمله آن كتب است كه در آستانه نابودى كامل بوده و با تلاش پى‏گير حجة الاسلام محمد حسن جواهرى احياء شده است. آنچه هم اكنون در پيش روى شماست از ابتداى كتاب تا پايان جزء دهم آن است، در حالى كه مؤلف ارجمند كتاب را در هفده جزء تأليف كرده و متأسفانه با تمام تلاشى كه انجام شده نسخه كامل‏ترى از كتاب يافت نشده است.

با آنكه كتاب شريف بشارة المصطفى توسط مؤلف در ۱۷ جزء تأليف شده اما اجزاء كتاب عنوان بندى نشده‏اند. مصنف در هر باب تعدادى روايات با اسناد مختلف - كه تمام آنها را ذكر كرده - در موضوع كتاب آورده ؛ اما اينطور نيست كه هر باب اختصاص به موضوعى خاص داشته باشد و مثلا هر باب روايات فضائل يكى از ائمه باشد يا...  تنها راهى كه براى دسترسى تقريبا آسان به مطالب كتاب وجود دارد فهرست احاديث در آخر كتاب است كه تا حدودى اين مشكل را حل كرده است.

چاپ: مقدمه و تصحيح و تحقيق چاپ حاضر توسط حجة الاسلام محمد حسن جواهرى صورت گرفته و كتاب در طبعى مناسب به چاپ رسيده اما تحقيق و تعليقات زيادى در آن به چشم نمى‏خورد.در پايان نيز فهرست روايات كتاب ذكر شده است.

جایگاه؛ شخصیت و زندگانی محمد بن ابى القاسم عماد الدين طبرى ‏

ابو جعفر، محمد بن ابى القاسم طبرى، معروف به عماد الدين طبرى و از علماى قرن ششم هجرى است. او فرزندى از خاندان علم و اجتهاد است. پدر او ابو القاسم، محمد بن على از فقهاى بزرگوار شيعه بوده و جد او نيز از بزرگان شيعه به شمار مى‏رفته و عماد الدين در دامان چنين پدرانى تربيت يافته است. ‏علاوه بر محمد بن ابى القاسم طبرى كسانى ديگر نيز به عماد الدين طبرى معروف هستند اما فرد مورد نظر ما از علماى قرن ششم هجرى است.

بنابر نقل الذريعة او تا سال ۵۵۳ هجرى زنده بوده و اجازه‏اى در دست است كه تاريخ فوق در پايان آن نوشته شده. عماد الدين از شاگردان ابو على طوسى، فرزند شيخ الطائفه، شيخ طوسى است.

تحصيلات‏ محمد بن ابى القاسم عماد الدين طبرى : با توجه به گسترش علوم در حوزه علميه نجف اشرف در آن دوران و ذوق و استعداد فراوان و تشويق‏هاى پدر بزرگوارش، در نجف از محضر بسيارى از بزرگان كسب فيض نمود تا به بالاترين درجات فضل و اجتهاد رسيد و پرتو افشانى خود را براى تربيت شاگردانى متعهد و متعبد آغاز نمود. عماد الدين در اين راه تلاش فراوان كرد و نتيجه آن را در تأليفات و شاگردان او به خوبى مى‏توان ديد.

در اينجا ابتدا اشاره‏اى به گستردگى اساتيد و شاگردان او داريم، سپس تأليفات او را نظرى سريع مى‏افكنيم.

اساتيد محمد بن ابى القاسم عماد الدين طبرى: عماد الدين طبرى از محضر بزرگان فراوانى استفاده نموده كه از آن جمله‏اند:

۱- ابو على طوسى فرزند فقيه شيخ طوسى عليه الرحمة

۲- ابو عبد الله محمد بن شهريار، خازن مرقد امير المؤمنين و راوى كتاب شريف صحيفه سجاديه‏

۳- شيخ ابو البقاء ابراهيم بن حسين بصرى‏

۴- عالم بزرگوار، شمس الدين حسن بن حسين، معروف به حسكا

۵- ابو غالب، سعيد بن محمد ثقفى‏

۶- پدر بزرگوارش ابو القاسم على بن محمد و...

شاگردان‏ محمد بن ابى القاسم عماد الدين طبرى: همان گونه كه اشاره شد عماد الدين طبرى داراى شاگردان فراوانى بوده كه از ايشان است:

۱- عالم بزرگوار سعيد بن هبة الله راوندى، معروف به قطب الدين راوندى‏

۲- شمس الدين يحيى بن حسن، ابن بطريق حلى‏

۳- سيد ابو الفضائل، رضا حسينى كه سمت نقابت هم داشته است.

۴- ابو الفضل، شاذان بن جبرئيل قمى‏

۵- عالم بزرگوار، محمد بن جعفر مشهدى مؤلف كتاب معروف مزار

۶- شيخ حسين بن محمد سوراوى كه استاد سيد ابن طاووس محسوب مى‏گردد و...

تأليفات‏ محمد بن ابى القاسم عماد الدين طبرى: عماد الدين طبرى و درجات علمى او را از اساتيد و شاگردان او به خوبى مى‏توان شناخت همچنين براى درك ميزان تعبد و التزام او به پيروى از خاندان عصمت و طهارت عليهم السلام مى‏توان تأليفات او را بررسى كرد چرا كه تأليفات هر كس تراوشات فكر و عقايد اوست. گرچه عماد الدين تأليفات فراوانى داشته كه در بعضى منابع اشاره‏اى اجمالى به آنها شده، اما آنچه به دست ما رسيده عبارتند از:

۱- بشارة المصطفى صلى الله عليه و آله لشيعة المرتضى عليه السلام‏

اين كتاب مشهورترين كتاب طبرى است و در آن مباحثى بسيار ارزشمند از روايات پيامبر صلى الله عليه و آله آمده و افضليت و احقيت شيعه را از زبان پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله اثبات كرده است.

طبرى كتاب خود را در ۱۷ جزء تنظيم كرده اما آنچه هم اكنون از كتاب موجود است تنها تا پايان جزء ۱۰ است و بقيه كتاب در حوادث تاريخ از بين رفته است.

۲- الزهد و التقوى، كه تاريخ تأليف آن قبل از بشارة المصطفى است و در بشارة المصطفى به آن ارجاع داده است.

۳- شرح مسائل الذريعة از سيد مرتضى علم الهدى م ۴۳۶ هجرى‏

۴- الفرج في الأوقات و المخرج بالبينات‏

و...